Το Κουκλόσπιτο

Μετά την Αγριόπαπια, ένα ακόμη έργο του Ίψεν, ένα ακόμη αριστούργημα δραματικής τέχνης αλλά και υπαρξιακής ανάγνωσης του κόσμου έρχεται ως κεντρική παραγωγή στο θέατρο Πορεία, σε σκηνοθεσία του καλλιτεχνικού διευθυντή του, Δημήτρη Τάρλοου. Πρόκειται για το Κουκλόσπιτο, που ο μεγάλος Νορβηγός έγραψε το 1879 και εξερράγη σαν βόμβα στην εποχή του, καθώς με τολμηρό τρόπο πραγματεύεται –ανάμεσα σε άλλα– την τραγική υποκρισία που μπορεί να διαποτίζει έναν γάμο, τα κίβδηλα ιδεώδη, τις συνέπειες της επιπολαιότητας (ακόμη και της αθώας), τα ζωτικά μας ψεύδη, την Αλήθεια που, όπως έχει πει ο Όσκαρ Ουάιλντ, «είναι σπάνια καθαρή και ποτέ απλή»…

Hygge είναι η έννοια που έχει περάσει προσφάτως κυρίως μέσω της χίπστερ αισθητικής από το σκανδιναβικό στο διεθνές λεξιλόγιο για να περιγράψει ό,τι συνιστά τη γλυκιά θαλπωρή του σπιτιού, το αίσθημα ασφάλειας που αντλούμε από την αγκαλιά ενός αγαπημένου προσώπου, ένα όμορφο περιβάλλον χωρίς προβλήματα και άγχη. Σε ένα τέτοιο σπιτικό έστησε ο συγγραφέας το σκηνικό, μέσα στο οποίο θα καταρρεύσει ο γάμος της Νόρας και του Χέλμερ, όταν η αποκάλυψη ενός ψέματος θα άρει κάθε βεβαιότητα, θα φανερώσει την παντελή έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ τους και τις πραγματικές διαστάσεις της σχέσης τους, οδηγώντας τους στο τέλος της αθωότητας. Ποινικά κολάσιμες πράξεις, ωμοί εκβιασμοί, φόβοι, αγωνίες, αυτοκτονικές σκέψεις, εναλλάσσονται με την αγάπη, την ελπίδα, το φλερτ, τη χαρά, τα ιδεώδη της τέλειας οικογένειας, της κοινωνικής ανόδου και της οικονομικής ευμάρειας – όλα αυτά μέχρι την τελική αναμέτρηση με την Αλήθεια, η οποία θα σαρώσει τα πάντα χωρίς οίκτο για κανέναν από τους δύο πρωταγωνιστές. Είναι αυτή η Αλήθεια που θα οδηγήσει τη Νόρα στην επείγουσα διατύπωση του αμλετικού αιτήματος για την αναζήτηση του Εγώ. Είναι αυτή η Αλήθεια που δυσκολεύεται να μεταδοθεί – πολύ περισσότερο σήμερα, στα χρόνια της ακραίας διασύνδεσης…

Το έργο που διαχρονικά θεωρείται ένα φεμινιστικό μανιφέστο είναι πολλά περισσότερα από αυτό, αφού οι ήρωες που ο Ίψεν έπλασε περίπου ενάμιση αιώνα πριν, μοιάζουν να μην έχουν χάσει ούτε σταγόνα από τη ζωντάνια και τον επαναστατικό τους οίστρο, ενώ τα πάθη τους συνεχίζουν να συνταράζουν τους σημερινούς θεατές, μιας και σε αυτά αναγνωρίζουμε κάτι από τον εαυτό μας.